Giao hưởng số 9 của Beethoven thuộc vào số ít các tác phẩm của nền nghệ thuật thế giới, như những đỉnh cao nhất, trội hơn tất cả những gì mà các thiên tài nghệ thuật của nhân loại đã tạo nên. Tác phẩm này sánh với các sử thi của Homer, Thần khúc của Dante, các bức tranh nhà thờ của Raffaello, bản Mass Si thứ của Bach, opera Don Giovanni của Mozart v.v… Beethoven hoàn thành tác phẩm lớn nhất của đời mình vào những năm tháng cuối đời, dồn góp vào đó mọi chiêm nghiệm và tài năng cá nhân xuất chúng của mình. Những đau đớn thể xác không ngăn cản được khát vọng mãnh liệt hoàn thành một kiệt tác đã mở đầu cuộc cách mạng trong âm nhạc giao hưởng.

Lần đầu tiên lời hát được đưa vào một tác phẩm giao hưởng. Sự phát triển về tư tưởng của thời đại và bản thân Beethoven đã dẫn tới việc phải đưa lời hát vào như một cách diễn đạt trực tiếp những ý tưởng lớn lao. Những lời thơ của Schiller đã đáp ứng đúng khát vọng của Beethoven, bản Ode an die Freude tụng ca niềm vui được đưa vào chương cuối đã trở thành bài ca bất hủ về tự do và tình hữu ái nhân loại.

Giao hưởng số 9 mở đầu đầy bí ẩn, mô tả sự hỗn mang của vũ trụ khi khởi đầu cho tới khi những tia sáng đầu tiên xuất hiện rồi tới nét nhạc gợi lại những ký ức xa xưa của loài người, những cuộc đấu tranh sinh tồn dữ dội. Chủ đề chính uy nghi, hùng tráng, chủ đề phụ trữ tình và mang màu sắc bi thương. Chương 2 là khúc Scherzo dồn dập như một cơn bão với những dòng âm thanh dồn đuổi theo nhau đầy phóng túng, xen kẽ là những chủ đề gợi lên màu sắc tươi sắc yên ả của đồng quê. Chương 3 thể hiện lý tưởng đạo đức, vẻ đẹp và tính chất hùng vĩ của âm nhạc với ý tưởng cao cả về sự hoàn thiện các sứ mệnh của loài người. Chương 4 diễn tả niềm vui vượt qua đau khổ và sự thư thái tinh thần hướng tới sự thăng hoa, rồi chủ đề Niềm vui xuất hiện khi các giọng hát cất tiếng. Các giọng đơn ca (Nữ cao, Nữ trầm, Nam cao, Nam trung) cùng hợp xướng và dàn nhạc hòa quyện trong những khúc hát ngợi ca niềm hân hoan tột độ. Âm nhạc và lời hát thể hiện những khát khao, lý tưởng bất tử mà loài người luôn vươn tới.

Phần âm nhạc của chương 4 với chủ đề chính đã được sử dụng làm nhạc hiệu chính thức của Liên minh Châu Âu.